Monitor.edu.pl / Akcje Kanał RSS: Monitor Edukacji

Matura ustna z języka polskiego: odpowiedź MEN

Kanał RSS: Newsy edukacyjne
Ministerstwo Edukacji Narodowej
Departament Jakości Edukacji

DJE-1-UW-5083-1/2013
Warszawa, 2013-02-28

Sz.P.
Anna Dzierzgowska
Społeczny Monitor Edukacji

Szanowna Pani,
W nawiązaniu do pisma z 01 lutego 2013 r., dotyczącego zmian w części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego od roku 2015, przedstawiam poniższe stanowisko.

Konieczność opracowania nowej koncepcji egzaminu maturalnego z języka polskiego nie wynika z chęci „likwidacji matury z języka polskiego w jej obecnym kształcie”, lecz wynika z nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego, opublikowanej w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2012 roku poz. 997), poprzedzonego rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17), której głównym celem jest poprawa efektów kształcenia.

Nowa koncepcja egzaminu została przygotowana przez centralną Komisję Egzaminacyjną w projekcie pn. „Pilotaż nowych egzaminów maturalnych”, komponent „Modernizacja egzaminu maturalnego z języka polskiego” [podkreślenie moje – A.D.]. Szczegółowe informacje na temat realizacji projektu zamieszone są na stronie internetowej Centralnej Komisji Egzaminacyjnej – http://www.cke-efs.pl

Głównym celem zmian przygotowywanych w egzaminie maturalnym z języka polskiego jest dostosowanie go do wymagań ogólnych i szczegółowych nowej podstawy programowej.
Obowiązująca obecnie formuła części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego wymaga od zdającego samodzielnego przygotowania prezentacji, wygłoszenia jej i uczestniczenia w rozmowie z zespołem przedmiotowym. Egzamin w takiej formie miał za zadanie przede wszystkim ocenę sprawności wypowiadania się zdającego. Ważne było także to, że uczeń miał uzyskać podmiotowość, rozwijać zainteresowania, doskonalić warsztat samokształcenia i posługiwać się wiedzą.

Rzeczywistość pokazała, że egzamin w obowiązującej formie nie spełnił pokładanych w nim nadziei. Przede wszystkim, zamiast motywować uczniów do samodzielnej i twórczej pracy, w powszechnej opinii przyniósł wiele negatywnych zjawisk. Problemem egzaminu w obecnej formule są także trudności napotykane przez nauczycieli języka polskiego uczących w szkołach ponadgimnazjalnych związane z koniecznością tworzenia każdego roku nowej szkolnej listy tematów. Listy te bardzo często są podobne do tych, które obowiązywały w poprzednich latach, a tematy, które w nich się znajdują, na ogół nie są modyfikowane.

Część ustna egzaminu maturalnego z języka polskiego przyjmie formę, która pozwoli ograniczyć lub nawet wyeliminować negatywne zjawiska pojawiające się na obecnym egzaminie, a równocześnie odpowie na potrzeby wynikające z wprowadzenia nowej podstawy programowej. Nie będzie także egzaminem sprawdzającym encyklopedyczną wiedzę uczniów, ale umiejętność ustnego wyrażania własnych sądów w formie wymaganej przez sytuację komunikacyjną. Warto tu podkreślić, że zgodnie ze sztuką retoryczną skuteczna wypowiedź, to wypowiedź nie tylko logicznie uporządkowana i wykorzystująca środki językowe wzmacniające argumentację, ale przede wszystkim oparta na rzetelnej wiedzy, która wypełnia treścią językową formę. Umiejętnością, jaką będzie sprawdzała nowa formuła egzaminu, będzie więc nie „szybko i sprawnie wypowiadać się na dowolny temat”, ale „sprawnie i z sensem wypowiadać się na temat tekstów kultury i kwestii językowych” [podkreślenie moje – A.D.].

Nowy egzamin będzie przyjazny dla uczniów. Zadania losowane przez zdających o charakterze otwartym, będą odwoływały się do wiedzy funkcjonalnej. Dadzą możliwość budowania wypowiedzi o różnym charakterze i wartości merytorycznej wynikającej z rzeczywistych kompetencji zdającego. Zostaną dostosowane do sytuacji komunikacyjnej, w tym do czasu przewidzianego na przygotowanie i wygłoszenie wypowiedzi. Zdający będzie formułował wypowiedź samodzielnie, jako reakcję na zaistniałą sytuację komunikacyjną. To spowoduje, że w dydaktyce szkolnej dowartościowane zostanie kształcenia umiejętności mówienia, argumentowania, przedstawiania własnego stanowiska, a nie odtwarzania przyswojonego wcześniej tekstu. W istocie nowy egzamin maturalny nie tylko nie „uderzy w osoby nieśmiałe, jak i te z niskim kapitałem kulturowym”, lecz zwiększy ich szansę na podniesienie i wyrównanie umiejętności mówienia, tak ważnej we współczesnej rzeczywistości.

Koncepcja nowego ustnego egzaminu maturalnego z języka polskiego została przygotowana przez zespół, w którego skład wchodzą cenieni przedstawiciele środowiska naukowego, pracownicy instytucji badawczych, pracownicy systemu egzaminów zewnętrznych, metodycy i nauczyciele języka polskiego w szkołach ponadgimnazjalnych. Jest to zespół ludzi o różnorodnych poglądach. Bogatych i zróżnicowanych doświadczeniach zawodowych. Łączy ich wspólny cel – przygotowanie egzaminu, który będzie dobrze służył uczniom, nauczycielom, społeczeństwu.

Z poważaniem
Małgorzata Szybalska

[dyrektor Departamentu Jakości Edukacji]
A.D., 25 czerwca 2013

Zobacz też:
Odpowiedź w formacie PDF
Drugi list Monitora Edukacji do ministry Krystyny Szumilas (luty 2013)

Twoja opinia


Projekt realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.
Fundusze EOG Fundacja im. Stefana Batorego Polska Fundacja Dzieci i Młodzieży