Społeczny Monitor Edukacji

Trybunał Konstytucyjny bezterminowo odroczył 1 lipca rozprawę w sprawie wliczania ocen z religii do średniej. Powodem odroczenia było rozszerzenie wniosku przez wnioskodawcę. Trybunał miał rozpatrzyć skargę SLD na rozporządzenie ministra oświaty Romana Giertycha, w myśl którego ocena z religii/etyki jest liczona do średniej na świadectwie ukończenia klasy i szkoły. Jak ocenia Ewa Siedlecka z Gazety Wyborczej, po wakacjach Trybunał wypowie się co do meritum sprawy (a nie ograniczy do np. uchylenia przepisów z przyczyn formalnych).

SLD wskazywało w skardze, że wliczanie religii i etyki do średniej ocen uczniów i uczennice uczęszczających na religię (w większości katolicką), którzy łatwo mogą sobie podnieść średnią. Może też powodować naciski rodziców na uczniów, aby na religię chodzili. W ten sposób rozporządzenie narusza konstytucyjna zasadę bezstronności państwa w sprawach religii, równouprawnienia kościołów i związków wyznaniowych, zakaz dyskryminacji, zasadę wolności sumienia i wyznania a także wychowania uwzględniającego stopień dojrzałości dziecka jak chodzi o kwestie sumienia.

Wątpliwości mają także konstytucjonaliści. Etyka, która miała być alternatywą dla religii, uczona jest w kilkuset na 32 tys. szkół. Wg danych MEN zajęcia z etyki prowadzone są w ok. 300 szkół, religia – w 27,5 tys. Nie wiadomo, co wyjdzie z planów MEN, by od września etyka była obowiązkowa. „Gdyby dostęp do nauczania etyki był równy z dostępem do religii, nie miałbym nic przeciwko ocenom w średniej. Ale w praktyce w szkołach jest tylko religia, a etyki prawie nie ma. Uczniowie, którzy nie chodzą na religię, mogą mieć gorszą średnią, co stwarza sytuację pewnej nierówności, a nawet dyskryminacji” – mowił w rozmowie z "Gazetą" konstytucjonalista prof. Piotr Winczorek.

Kilka dni temu SLD uzupełniło swój pierwotny wniosek, skarżąc nie tylko rozporządzenie, ale także przepis ustawy o systemie oświaty, na podstawie którego zostało wydane. Skarżący odwołali się do sygnalizacji Trybunału, wysłanej do rządu w 2007 roku, przy okazji rozpatrzenia skargi na tzw. amnestię maturalną. Trybunał napisał wówczas, że w jego ocenie przepis ustawy oświatowej (art. 22 ust. 2 pkt 4) jest sprzeczny z konstytucją, ponieważ odsyła do rozporządzenia w sprawach dotyczących praw i wolności obywatelskich, a te powinny być uregulowane ustawą. Trybunał nie mógł go sam usunąć z ustawy, ponieważ w sprawie amnestii maturalnej nie został zaskarżony. Na zakończenie tamtej sygnalizacji Trybunał napisał: "Wadliwość normy, jako podstawy wydania aktu wykonawczego, nieuchronnie wiąże się z tym, że wszelkie wypadki jej wykorzystania będą musiały być zakwalifikowane jako nieodpowiadające standardom konstytucyjnym." Tymczasem na podstawie tego właśnie przepisu Roman Giertych wydał rozporządzenie wliczające ocenę religii do średniej

Trybunał uznał, że wniosek SLD dotyczący niekonstytucyjności przepisu ustawy oświatowej nie może być dołączony do wniosku na temat rozporządzenia, ponieważ tak znaczne rozszerzenie zaskarżenia wymagałoby podpisu pod nim co najmniej 50 posłów, którzy podpisali się pod poprzednim wnioskiem. Przyjął część wniosku rozszerzającą zaskarżenie rozporządzenia i dał pozostałym stronom postępowania, ministrowi edukacji i prokuratorowi generalnemu, miesiąc na ustosunkowanie się do tego wniosku.

Do tej pory Trybunał trzy razy wypowiadał się w wyrokach w sprawie religii w szkole – zawsze na jej korzyść.

Gazeta Wyborcza, Rzeczpospolita, Dziennik, 1-2.07.2009