Kalendarium najważniejszych działań Ministerstwa Edukacji oraz reakcji i komentarzy strony społecznej, związanych z planowaną "Dobrą zmianą" w edukacji
Czerwiec 2016
27 czerwca: konferencja w Toruniu: ministra edukacji Anna Zalewska przedstawia projekt reformy systemu oświaty, zakładający między innymi:
- likwidację gimnazjów, powrót do ośmioklasowych szkół podstawowych (tak zwana szkoła powszechna) i czteroletniego liceum, lub 5-letniego technikum, lub 5-letniej szkoły branżowej;
- klasy I-IV: edukacja zintegrowana; licea – rezygnacja z profilowania przedmiotów;
- początek wprowadzania zmian – tak zwanego „wygaszania” gimnazjów – od września 2017 roku;
- zmiana struktury szkolnictwa zawodowego: utworzenie dwustopniowych szkół branżowych, matura zawodowa dla absolwentek/ów szkół drugiego stopnia, możliwość studiowania, w branży, w której uzyskało się dyplom technika;
- naukę programowania w szkołach; doposażanie szkół w narzędzia TIK, doskonalenie nauczycieli w tym zakresie – we współpracy z Ministerstwem Cyfryzacji;
- zwiększenie liczby godzin historii; wycieczki do miejsc historycznych;
- powołanie Rady Dzieci i Młodzieży przy MEN, z roczną kadencją;
- egzaminy zewnętrzne: wyraźnie określone funkcje: selekcyjna, certyfikacyjna, kontrolno-ewaluacyjna;
- zniesienie sprawdzianu po 6 klasie szkoły podstawowej;
- wprowadzanie możliwości odwoływania się od rozstrzygnięć dyrektora CKE dotyczących wyników egzaminów w sytuacjach spornych;
- zmiana formuły egzaminu ustnego z języka polskiego i języków obcych;
- „klasy mundurowe” – dodatkowe punkty przy egzaminach na uczelnie wyższe kierunkowe;
- doradztwo zawodowe w szkołach;
- uzależnienie finansowania branżowego szkolnictwa od zapotrzebowań rynku pracy – czyli kierowanie wyższych środków do samorządów, które uwzględnią zapotrzebowanie na poszczególne zawody na lokalnym rynku pracy;
- włączanie pracodawców w system kształcenia i egzaminowania zawodowego, tworzenie tzw. „systemu dualnego” (system, polegający na łączeniu nauki zawodu, organizowanej przez pracodawcę z kształceniem teoretycznym i ogólnym w szkołach lub formach pozaszkolnych);
- Centra Kształcenia Praktycznego w powiatach, tworzenie „Korpusu Fachowców”, powołanie Funduszu Rozwoju Edukacji Zawodowej;
- powoływanie „wiodących” poradni psychologiczno-pedagogicznych w regionach;
- opieka nad szkołami polonijnymi;
- opracowanie programu współpracy MEN z organizacjami pozarządowymi; wspieranie promowanie wolontariatu szkolnego; ale też: kontrola szkół nad zajęciami powadzonymi przez min organizacje pozarządowe – obowiązkowa obecność nauczycielki/a na takich zajęciach;
- połączenie programu wychowawczego i profilaktycznego w jeden dokument;
- podstawa programowa do zajęć, powadzonych na godzinach wychowawczych;
- rozszerzenie trzystopniowej oceny pracy nauczyciela, wprowadzenie obowiązku oceny pracy nauczyciela;
- wydłużenie pierwszego stażu o rok (z 9 miesięcy do roku i 9 miesięcy), dodanie nowego stopnia awansu, zindywidualizowanie długości ścieżki awansu w zależności od jakości pracy;
- zwiększenie dodatku funkcyjnego dla wychowawczyń/ców;
- zwiększenie wsparcia małych szkół;
- dodatkowe subwencje na dzieci 6-letnie, pozostające w przedszkolach;
- program rozwoju czytelnictwa, w tym – wsparcie dla bibliotek wiejskich, czytanie z dziećmi w najmłodszych klasach, wspólne ciche czytanie podczas zajęć w bibliotekach szkolnych;
- ograniczenie ewaluacji zewnętrznych; wzmocnienie nadzoru kuratora nad szkołami i placówkami.
Zmiany zostały przedstawione jako podsumowanie ogólnopolskiej debaty, prowadzonej pod patronatem MEN, w ramach projektu „Uczeń. Rodzic. Nauczyciel – Dobra Zmiana”.
Zobacz też: krytyczne podsumowanie MEN-owskiej debaty na stronach Fundacji „Przestrzeń dla Edukacji”.
Oraz uwagi Igi Kaźmierczyk z Fundacji „Przestrzeń dla Edukacji” do ogłoszonych projektów zmian.
Pod gmachem, w którym odbywała się konferencja, ZNP zorganizował pikietę, z udziałem około 800 osób. Przypomniano, że Związek nie godzi się na demontaż systemu edukacji, niedofinansowanie nauczycieli i na ignorowanie ich dorobku.
Tego samego dnia ministra edukacji przedstawiła szczegóły planowanych zmian w szkolnictwie zawodowym na konferencji w Wałbrzyskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej.
Lipiec 2016
6 lipca: prezydent podpisał uchwaloną 23 czerwca nowelizację Ustawy o systemie oświaty, w ramach której min zlikwidowany został sprawdzian po 6 klasie oraz zmienione zostały procedury odwoływania się od wyników matur.
8 lipca: na nadzwyczajnym posiedzeniu Prezydium ZG ZNP, w którym udział wzięły także przedstawicielki organizacji pozarządowych, działających na rzecz edukacji, Zarząd ZNP opracował stanowisko w sprawie planowanej reformy systemu oświaty. Związek Nauczycielstwa Polskiego „wyraża stanowczy sprzeciw wobec zapowiedzianej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej reformy ustroju szkolnego. Jesteśmy przeciwni zmianom, które spowodują wyłącznie chaos organizacyjny i informacyjny. Naszym zdaniem nie przedstawiono rzeczywistych przesłanek uzasadniających tak gruntowną reformę ustroju szkolnego. Proponowana zmiana to potwierdzenie braku pomysłów na dostosowanie szkoły do obecnych przemian społecznych i wyzwań XXI wieku”. Związek zwraca uwagę przede wszystkim na brak uzasadnienia dla tak radykalnych zmian, a także min na to, że – wbrew obietnicom rządu – reforma będzie kosztowna, a ostatecznie doprowadzi do obniżenia poziomu nauczania.
Sierpień 2016
1 sierpnia: Związek Miast Polskich opowiada się przeciw likwidacji gimnazjów i proponuje system 5+3+4.
9 sierpnia: komentarz Mikołaja Herbsta w serwisie „Polityka oparta na wiedzy”: Porozmawiajmy na serio o „Dobrej zmianie w edukacji”
10 sierpnia: MEN uruchamia portal programowanie.men.gov.pl, w którym mają być zamieszczane informacje i materiały, dotyczące nauki programowania w szkołach.
Tego samego dnia: Komentarz Społecznego Monitora Edukacji na temat polityki oświatowej PiS dziesięć lat temu i teraz.
24 sierpnia: powstaje Koalicja „NIE dla chaosu w szkole”, tworzona przez organizacje, instytucje, ruchy społeczne, rodziców i nauczycielki/i.
Tego samego dnia w MEN ministra edukacji Anna Zalewska i prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek podpisali list intencyjny o współpracy w dziedzinie edukacji.
Wrzesień 2016
1 września: „Głos Nauczycielski” publikuje analizę rządowego projektu budżetu na 2017. Rząd zapisał w budżecie podwyżki dla nauczycielek/i, związane z inflacją (średnio o 35-63 złotych); nie zwiększono jednak zapisanej w budżecie kwoty subwencji oświatowej. Może to oznaczać, że mimo iż MEN twierdzi, że reforma nie spowoduje zwolnień, w budżecie przewidziano zmniejszenie liczby nauczycielek/i – wg szacunkowych wyliczeń „Głosu” miejsca pracy straci ok. 36 tysięcy nauczycielek i nauczycieli (co pokrywa się z szacunkami ZNP, oceniającego, że zabraknie pracy dla ok. 1/3 nauczycielek/i gimnazjów).
16 września: ministra Anna Zalewska przedstawiła projekty ustaw, zmieniających ustrój szkolny oraz listę ekspertek i ekspertów, którzy poprowadzą 8-10 osobowe zespoły, przygotowujące nowe podstawy programowe;
Tego samego dnia ZNP we współpracy z Koalicją „Nie dla chaosu w szkole” otwiera stronę Niedobra Zmiana w Edukacji.
23 września: oświadczenie Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego w sprawie zmian planowanych przez MEN, przedstawione na IX Ogólnopolskim Zjeździe Pedagogicznym w Białymstoku: „Apelujemy do polityków, by zwolnili tempo przedsięwziętych posunięć, by pozwolili sobie, uczniom, ich rodzicom i nauczycielom na chwilę refleksji, na oswojenie inicjatyw – niektórych być może i słusznych, ale wdrażanych zbyt szybko i nazbyt chaotycznie”.
Tego samego dnia MEN przedstawia informacje na temat ramowych planów nauczania.
28 września: Ogólnopolskie Stowarzyszenie Kadry Kierowniczej Oświaty przedstawia stanowisko, wypracowane na IX Kongresie Zarządzania Oświatą: „Odrzucamy plany zmiany systemu szkolnego, apelujemy o ich zatrzymanie i podjęcie realnych konsultacji ze środowiskiem niemal 40 tysięcy dyrektorów szkół, przedstawicielami samorządów terytorialnych prowadzących szkoły i nauczycielami”.
Tego samego dnia: Gazeta Wyborcza informuje, że kilka osób z grona ekspertek i ekspertów, powołanych przez MEN do przygotowywania (do końca listopada) podstaw programowych, już się wycofało lub zostało przez MEN wymienionych.
30 września: Komisja Unii Metropolii Polskich do spraw Edukacji przedstawiła Ministerstwu Oświaty negatywną opinię na temat planowanych zmian w systemie oświaty.
Tego samego dnia: swoją opinię przedstawił także Wolny Związek Zawodowy „Solidarność-Oświata” , domagając się „odstąpienia Ministra Edukacji Narodowej od wprowadzania planowanych zmian w systemie oświaty z dniem 01.09.2017 r.” WZZ „Solidarność-Oświata” (nie mylić z Krajową Sekcją Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność”) negatywnie ocenił projekty ustaw, przedstawione przez MEN.
Październik 2016
1 października: I posiedzenie Rady Dzieci i Młodzieży przy MEN;
3 października: ogólnopolski strajk kobiet przeciwko proponowanemu zakazowi aborcji; wśród postulatów strajku także: wprowadzenie edukacji seksualnej.
5 października: wystąpienie Rzecznika Praw Dziecka, Marka Michalaka, do ministry edukacji (w ramach konsultacji projektów zmian w prawie oświatowym): „Wszelkie zmiany dotyczące ustroju szklonego powinny być przeprowadzane z niezwykłą rozwagą oraz w tempie umożliwiającym dokonanie pogłębionej analizy skutków proponowanych rozwiązań. Z niepokojeniem obserwuję, że działania resortu w tym zakresie nie pozwalają na rzetelną ocenę następstw proponowanych rozwiązań systemowych”.
7 października: list środowiska badaczy edukacji do minister Anny Zalewskiej: „apelujemy, aby powstrzymała Pani zbyt szybki i rewolucyjny proces zmian w polskiej edukacji. Nasi uczniowie posiadają umiejętności wyróżniające ich w Europie i na świecie. Nie wolno tego potencjału zmarnować gwałtownymi reformami. Prosimy o adekwatny czas na debatę włączającą szerokie środowiska naukowe w dyskusję o przyszłości polskiej edukacji. Apelujemy o uwzględnienie wyników badań naukowych i głosów ekspertów przy planowaniu przyszłych przekształceń. Prosimy o wystarczająco długi, demokratyczny proces konsultacji, w którym znajdzie się czas na wspólne zastanowienie się, w jakim kierunku stopniowo i ewolucyjnie zmieniać polskie szkoły”.
Tego samego dnia ZNP otrzymał także list od Stowarzyszenia Pedagogów Społecznie Zaangażowanych, z wyrazami solidarności i poparcia dla planowanego na 10 października protestu przeciwko reformie systemu oświaty.
Tego samego dnia: wspólna konferencja prasowa MEN i oświatowej Solidarności – projekt utworzenia zespołu do spraw statusu zawodowego pracowników oświaty.
Tego samego dnia: Serwis Samorządowy PAP publikuje przedstawiony przez MEN projekt ramowych planów nauczania w szkole podstawowej i liceum.
10 października: pikiety w 17 miastach wojewódzkich, zorganizowane przez ZNP w proteście przeciwko planowanym zmianom w systemie edukacji oraz petycja Związku, z żądaniem „wstrzymania szkodliwej reformy systemu edukacji”.
12 października: na stronach Europejskiego Komitetu Związków Zawodowych Oświaty i Nauki (sekcja Międzynarodówki Edukacyjnej – EI) pojawiło się oficjalne stanowisko, dotyczące protestu kobiet z 3 października. Wyrażono w nim min poparcie dla działań ZNP w jego żądaniach wprowadzenia do szkół rzetelnej edukacji seksualnej. Napisano także: „EI/ETUCE stoi ramię w ramię z tymi, które i którzy nie obawiają się głośno wyrazić sprzeciwu i zaangażować się w protest […]. Zakaz aborcji stanowiłby pogwałcenie praw kobiet, a co za tym idzie – podważenie i naruszenie zasady równości i zakazu dyskryminacji”.
Tego samego dnia: Rzecznik Praw Obywatelskich podczas spotkania regionalnego w Krakowie podkreślił min., że władze oświatowe lekceważą prawa dzieci, konkretnie: uczennic i uczniów obecnych klas szóstych i pierwszych klas gimnazjów, czyli roczników, w przypadku których po wprowadzeniu reformy w liceum dojdzie do kumulacji.
13 października: tytuł „Nauczyciel Roku 2016” otrzymuje Joanna Urbańska, nauczycielka biologii, chemii i fizyki z niewielkiego wiejskiego gimnazjum z województwa mazowieckiego.
15 października: zakończenie konsultacji publicznych, prowadzonych przez Rządowe Centrum Legislacji, dotyczących planowanych w prawie oświatowym. Opinie poszczególnych ministerstw oraz opinie nadesłane w ramach konsultacji publicznych dwóch projektów (do projektu ustawy Prawo Oświatowe i projektu przepisów, wprowadzających Prawo Oświatowe), zamieszczone zostały w BIPie Rządowego Centrum Legislacji.
17 października: Fundacja „Przestrzeń dla Edukacji” publikuje Opinię merytoryczną do projektu ustawy (przesłaną w ramach konsultacji do MEN).
18 października: uchwała ZG ZNP w sprawie podjęcia przez Związek ogólnopolskiej akcji protestacyjnej „NIE dla chaosu w szkole”. Związek rozpoczyna ogólnopolską akcję protestacyjną w szkołach i placówkach oświatowych. Protestuje przeciwko: likwidacji gimnazjów, utracie pracy, zagrażającej tysiącom pedagożek i pedagogów, zaprzepaszczeniu dorobku polskich szkół i placówek oświatowych, brakowi zwiększania nakładów na oświatę. Związek zapowiada min ogólnopolską Manifestację Pracowników Oświaty w Warszawie, 19 listopada – na którą zaprasza także rodziców i wszystkich, zainteresowanych dobrem edukacji. W razie nie spełnienia postulatów, przygotowuje się do wejścia w spór zbiorowy z rządem.
Tego samego dnia: Związek Gmin Wiejskich RP publikuje swoje stanowisko w sprawie projektowanych przez MEN zmian w systemie oświaty: „Związek Gmin Wiejskich RP podziela negatywne stanowisko większości samorządów wiejskich w sprawie zmian w systemie oświaty”. Wg Serwisu Samorządowego PAP, 75% gmin wiejskich jest przeciw likwidacji gimnazjów.
19 października: komentarz Mikołaja Herbsta w serwisie „Polityka oparta na wiedzy” do uzasadnienia proponowanych zmian w systemie oświaty.
21 października: MEN dementuje doniesienia prasowe, w których podawano, że reforma edukacji zostanie przesunięta.
25 października: Gazeta Wyborcza omawia plany ministra nauki, Jarosława Gowina, dotyczące reformy szkolnictwa wyższego. Wśród założeń reformy jest także dążenie do zmniejszenia liczby studentek i studentów w Polsce.
26 października: Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego negatywnie zaopiniowała tryb wprowadzania zmian w systemie edukacji. Wiceministra Teresa Wargocka mówiła na posiedzeniu Komisji, że nie ma już czasu na dalsze dyskusje nad zmianami.
28 października: 60 gimnazjów w Warszawie, w ramach akcji organizowanej przez ZNP, wywiesiło plakaty z hasłem „Nie likwidujcie naszego gimnazjum”.
Tego samego dnia: inicjatywa Rodzice przeciwko reformie edukacji (których strona na fb ma ponad 2500 polubień) publikują film-komentarz omawiający planowane zmiany w systemie edukacji.
Tego samego dnia: projekty ustaw, wprowadzających reformę systemu oświaty, skierowane do rozpatrzenia przez Komitet Stały Rady Ministrów. Harmonogram przedstawiony przez MEN, zakłada: 3 listopada – rozpatrzenie projektu ustaw przez Stały Komitet Rady Ministrów; 8 listopada – rozpatrzenie ustaw przez Radę Ministrów; listopad – przekazanie projektu ustaw do Sejmu; listopad/grudzień – prace parlamentarne nad ustawami, skierowanie projektu ustaw do podpisu Prezydenta RP; styczeń – wejście ustaw w życie; co za tym idzie, wedle resortu, zmiany dotykające bezpośrednio uczennic/ów i nauczycielki/i rozpoczną się, tak, jak od początku planowano, 1 września 2017 roku.
Ministerstwo zachowało nazwę „szkoła podstawowa” dla pierwszego etapu edukacji (zamiast planowanej „szkoła powszechna”). Gimnazja zostaną zlikwidowane, powstanie 8-klasowa szkoła podstawowa (czyli czas powszechnego, obowiązkowego kształcenia na poziomie ogólnym zostanie skrócony o rok), 4-letnie licea ogólnokształcące, 5-letnie technika, dwustopniowe szkoły branżowe. Resort zrezygnował z osobnej matury branżowej (projekt matury branżowej skrytykował min. minister nauki; absolwentki/ci szkół branżowych II stopnia przystąpią do „zwykłej” matury) oraz z projektu obowiązkowego egzaminu z historii na egzaminie po VIII klasie szkoły podstawowej.
27 czerwca: konferencja w Toruniu: ministra edukacji Anna Zalewska przedstawia projekt reformy systemu oświaty, zakładający między innymi:
- likwidację gimnazjów, powrót do ośmioklasowych szkół podstawowych (tak zwana szkoła powszechna) i czteroletniego liceum, lub 5-letniego technikum, lub 5-letniej szkoły branżowej;
- klasy I-IV: edukacja zintegrowana; licea – rezygnacja z profilowania przedmiotów;
- początek wprowadzania zmian – tak zwanego „wygaszania” gimnazjów – od września 2017 roku;
- zmiana struktury szkolnictwa zawodowego: utworzenie dwustopniowych szkół branżowych, matura zawodowa dla absolwentek/ów szkół drugiego stopnia, możliwość studiowania, w branży, w której uzyskało się dyplom technika;
- naukę programowania w szkołach; doposażanie szkół w narzędzia TIK, doskonalenie nauczycieli w tym zakresie – we współpracy z Ministerstwem Cyfryzacji;
- zwiększenie liczby godzin historii; wycieczki do miejsc historycznych;
- powołanie Rady Dzieci i Młodzieży przy MEN, z roczną kadencją;
- egzaminy zewnętrzne: wyraźnie określone funkcje: selekcyjna, certyfikacyjna, kontrolno-ewaluacyjna;
- zniesienie sprawdzianu po 6 klasie szkoły podstawowej;
- wprowadzanie możliwości odwoływania się od rozstrzygnięć dyrektora CKE dotyczących wyników egzaminów w sytuacjach spornych;
- zmiana formuły egzaminu ustnego z języka polskiego i języków obcych;
- „klasy mundurowe” – dodatkowe punkty przy egzaminach na uczelnie wyższe kierunkowe;
- doradztwo zawodowe w szkołach;
- uzależnienie finansowania branżowego szkolnictwa od zapotrzebowań rynku pracy – czyli kierowanie wyższych środków do samorządów, które uwzględnią zapotrzebowanie na poszczególne zawody na lokalnym rynku pracy;
- włączanie pracodawców w system kształcenia i egzaminowania zawodowego, tworzenie tzw. „systemu dualnego” (system, polegający na łączeniu nauki zawodu, organizowanej przez pracodawcę z kształceniem teoretycznym i ogólnym w szkołach lub formach pozaszkolnych);
- Centra Kształcenia Praktycznego w powiatach, tworzenie „Korpusu Fachowców”, powołanie Funduszu Rozwoju Edukacji Zawodowej;
- powoływanie „wiodących” poradni psychologiczno-pedagogicznych w regionach;
- opieka nad szkołami polonijnymi;
- opracowanie programu współpracy MEN z organizacjami pozarządowymi; wspieranie promowanie wolontariatu szkolnego; ale też: kontrola szkół nad zajęciami powadzonymi przez min organizacje pozarządowe – obowiązkowa obecność nauczycielki/a na takich zajęciach;
- połączenie programu wychowawczego i profilaktycznego w jeden dokument;
- podstawa programowa do zajęć, powadzonych na godzinach wychowawczych;
- rozszerzenie trzystopniowej oceny pracy nauczyciela, wprowadzenie obowiązku oceny pracy nauczyciela;
- wydłużenie pierwszego stażu o rok (z 9 miesięcy do roku i 9 miesięcy), dodanie nowego stopnia awansu, zindywidualizowanie długości ścieżki awansu w zależności od jakości pracy;
- zwiększenie dodatku funkcyjnego dla wychowawczyń/ców;
- zwiększenie wsparcia małych szkół;
- dodatkowe subwencje na dzieci 6-letnie, pozostające w przedszkolach;
- program rozwoju czytelnictwa, w tym – wsparcie dla bibliotek wiejskich, czytanie z dziećmi w najmłodszych klasach, wspólne ciche czytanie podczas zajęć w bibliotekach szkolnych;
- ograniczenie ewaluacji zewnętrznych; wzmocnienie nadzoru kuratora nad szkołami i placówkami.
Zmiany zostały przedstawione jako podsumowanie ogólnopolskiej debaty, prowadzonej pod patronatem MEN, w ramach projektu „Uczeń. Rodzic. Nauczyciel – Dobra Zmiana”.
Zobacz też: krytyczne podsumowanie MEN-owskiej debaty na stronach Fundacji „Przestrzeń dla Edukacji”.
Oraz uwagi Igi Kaźmierczyk z Fundacji „Przestrzeń dla Edukacji” do ogłoszonych projektów zmian.
Pod gmachem, w którym odbywała się konferencja, ZNP zorganizował pikietę, z udziałem około 800 osób. Przypomniano, że Związek nie godzi się na demontaż systemu edukacji, niedofinansowanie nauczycieli i na ignorowanie ich dorobku.
Tego samego dnia ministra edukacji przedstawiła szczegóły planowanych zmian w szkolnictwie zawodowym na konferencji w Wałbrzyskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej.
Lipiec 2016
6 lipca: prezydent podpisał uchwaloną 23 czerwca nowelizację Ustawy o systemie oświaty, w ramach której min zlikwidowany został sprawdzian po 6 klasie oraz zmienione zostały procedury odwoływania się od wyników matur.
8 lipca: na nadzwyczajnym posiedzeniu Prezydium ZG ZNP, w którym udział wzięły także przedstawicielki organizacji pozarządowych, działających na rzecz edukacji, Zarząd ZNP opracował stanowisko w sprawie planowanej reformy systemu oświaty. Związek Nauczycielstwa Polskiego „wyraża stanowczy sprzeciw wobec zapowiedzianej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej reformy ustroju szkolnego. Jesteśmy przeciwni zmianom, które spowodują wyłącznie chaos organizacyjny i informacyjny. Naszym zdaniem nie przedstawiono rzeczywistych przesłanek uzasadniających tak gruntowną reformę ustroju szkolnego. Proponowana zmiana to potwierdzenie braku pomysłów na dostosowanie szkoły do obecnych przemian społecznych i wyzwań XXI wieku”. Związek zwraca uwagę przede wszystkim na brak uzasadnienia dla tak radykalnych zmian, a także min na to, że – wbrew obietnicom rządu – reforma będzie kosztowna, a ostatecznie doprowadzi do obniżenia poziomu nauczania.
Sierpień 2016
1 sierpnia: Związek Miast Polskich opowiada się przeciw likwidacji gimnazjów i proponuje system 5+3+4.
9 sierpnia: komentarz Mikołaja Herbsta w serwisie „Polityka oparta na wiedzy”: Porozmawiajmy na serio o „Dobrej zmianie w edukacji”
10 sierpnia: MEN uruchamia portal programowanie.men.gov.pl, w którym mają być zamieszczane informacje i materiały, dotyczące nauki programowania w szkołach.
Tego samego dnia: Komentarz Społecznego Monitora Edukacji na temat polityki oświatowej PiS dziesięć lat temu i teraz.
24 sierpnia: powstaje Koalicja „NIE dla chaosu w szkole”, tworzona przez organizacje, instytucje, ruchy społeczne, rodziców i nauczycielki/i.
Tego samego dnia w MEN ministra edukacji Anna Zalewska i prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek podpisali list intencyjny o współpracy w dziedzinie edukacji.
Wrzesień 2016
1 września: „Głos Nauczycielski” publikuje analizę rządowego projektu budżetu na 2017. Rząd zapisał w budżecie podwyżki dla nauczycielek/i, związane z inflacją (średnio o 35-63 złotych); nie zwiększono jednak zapisanej w budżecie kwoty subwencji oświatowej. Może to oznaczać, że mimo iż MEN twierdzi, że reforma nie spowoduje zwolnień, w budżecie przewidziano zmniejszenie liczby nauczycielek/i – wg szacunkowych wyliczeń „Głosu” miejsca pracy straci ok. 36 tysięcy nauczycielek i nauczycieli (co pokrywa się z szacunkami ZNP, oceniającego, że zabraknie pracy dla ok. 1/3 nauczycielek/i gimnazjów).
16 września: ministra Anna Zalewska przedstawiła projekty ustaw, zmieniających ustrój szkolny oraz listę ekspertek i ekspertów, którzy poprowadzą 8-10 osobowe zespoły, przygotowujące nowe podstawy programowe;
Tego samego dnia ZNP we współpracy z Koalicją „Nie dla chaosu w szkole” otwiera stronę Niedobra Zmiana w Edukacji.
23 września: oświadczenie Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego w sprawie zmian planowanych przez MEN, przedstawione na IX Ogólnopolskim Zjeździe Pedagogicznym w Białymstoku: „Apelujemy do polityków, by zwolnili tempo przedsięwziętych posunięć, by pozwolili sobie, uczniom, ich rodzicom i nauczycielom na chwilę refleksji, na oswojenie inicjatyw – niektórych być może i słusznych, ale wdrażanych zbyt szybko i nazbyt chaotycznie”.
Tego samego dnia MEN przedstawia informacje na temat ramowych planów nauczania.
28 września: Ogólnopolskie Stowarzyszenie Kadry Kierowniczej Oświaty przedstawia stanowisko, wypracowane na IX Kongresie Zarządzania Oświatą: „Odrzucamy plany zmiany systemu szkolnego, apelujemy o ich zatrzymanie i podjęcie realnych konsultacji ze środowiskiem niemal 40 tysięcy dyrektorów szkół, przedstawicielami samorządów terytorialnych prowadzących szkoły i nauczycielami”.
Tego samego dnia: Gazeta Wyborcza informuje, że kilka osób z grona ekspertek i ekspertów, powołanych przez MEN do przygotowywania (do końca listopada) podstaw programowych, już się wycofało lub zostało przez MEN wymienionych.
30 września: Komisja Unii Metropolii Polskich do spraw Edukacji przedstawiła Ministerstwu Oświaty negatywną opinię na temat planowanych zmian w systemie oświaty.
Tego samego dnia: swoją opinię przedstawił także Wolny Związek Zawodowy „Solidarność-Oświata” , domagając się „odstąpienia Ministra Edukacji Narodowej od wprowadzania planowanych zmian w systemie oświaty z dniem 01.09.2017 r.” WZZ „Solidarność-Oświata” (nie mylić z Krajową Sekcją Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność”) negatywnie ocenił projekty ustaw, przedstawione przez MEN.
Październik 2016
1 października: I posiedzenie Rady Dzieci i Młodzieży przy MEN;
3 października: ogólnopolski strajk kobiet przeciwko proponowanemu zakazowi aborcji; wśród postulatów strajku także: wprowadzenie edukacji seksualnej.
5 października: wystąpienie Rzecznika Praw Dziecka, Marka Michalaka, do ministry edukacji (w ramach konsultacji projektów zmian w prawie oświatowym): „Wszelkie zmiany dotyczące ustroju szklonego powinny być przeprowadzane z niezwykłą rozwagą oraz w tempie umożliwiającym dokonanie pogłębionej analizy skutków proponowanych rozwiązań. Z niepokojeniem obserwuję, że działania resortu w tym zakresie nie pozwalają na rzetelną ocenę następstw proponowanych rozwiązań systemowych”.
7 października: list środowiska badaczy edukacji do minister Anny Zalewskiej: „apelujemy, aby powstrzymała Pani zbyt szybki i rewolucyjny proces zmian w polskiej edukacji. Nasi uczniowie posiadają umiejętności wyróżniające ich w Europie i na świecie. Nie wolno tego potencjału zmarnować gwałtownymi reformami. Prosimy o adekwatny czas na debatę włączającą szerokie środowiska naukowe w dyskusję o przyszłości polskiej edukacji. Apelujemy o uwzględnienie wyników badań naukowych i głosów ekspertów przy planowaniu przyszłych przekształceń. Prosimy o wystarczająco długi, demokratyczny proces konsultacji, w którym znajdzie się czas na wspólne zastanowienie się, w jakim kierunku stopniowo i ewolucyjnie zmieniać polskie szkoły”.
Tego samego dnia ZNP otrzymał także list od Stowarzyszenia Pedagogów Społecznie Zaangażowanych, z wyrazami solidarności i poparcia dla planowanego na 10 października protestu przeciwko reformie systemu oświaty.
Tego samego dnia: wspólna konferencja prasowa MEN i oświatowej Solidarności – projekt utworzenia zespołu do spraw statusu zawodowego pracowników oświaty.
Tego samego dnia: Serwis Samorządowy PAP publikuje przedstawiony przez MEN projekt ramowych planów nauczania w szkole podstawowej i liceum.
10 października: pikiety w 17 miastach wojewódzkich, zorganizowane przez ZNP w proteście przeciwko planowanym zmianom w systemie edukacji oraz petycja Związku, z żądaniem „wstrzymania szkodliwej reformy systemu edukacji”.
12 października: na stronach Europejskiego Komitetu Związków Zawodowych Oświaty i Nauki (sekcja Międzynarodówki Edukacyjnej – EI) pojawiło się oficjalne stanowisko, dotyczące protestu kobiet z 3 października. Wyrażono w nim min poparcie dla działań ZNP w jego żądaniach wprowadzenia do szkół rzetelnej edukacji seksualnej. Napisano także: „EI/ETUCE stoi ramię w ramię z tymi, które i którzy nie obawiają się głośno wyrazić sprzeciwu i zaangażować się w protest […]. Zakaz aborcji stanowiłby pogwałcenie praw kobiet, a co za tym idzie – podważenie i naruszenie zasady równości i zakazu dyskryminacji”.
Tego samego dnia: Rzecznik Praw Obywatelskich podczas spotkania regionalnego w Krakowie podkreślił min., że władze oświatowe lekceważą prawa dzieci, konkretnie: uczennic i uczniów obecnych klas szóstych i pierwszych klas gimnazjów, czyli roczników, w przypadku których po wprowadzeniu reformy w liceum dojdzie do kumulacji.
13 października: tytuł „Nauczyciel Roku 2016” otrzymuje Joanna Urbańska, nauczycielka biologii, chemii i fizyki z niewielkiego wiejskiego gimnazjum z województwa mazowieckiego.
15 października: zakończenie konsultacji publicznych, prowadzonych przez Rządowe Centrum Legislacji, dotyczących planowanych w prawie oświatowym. Opinie poszczególnych ministerstw oraz opinie nadesłane w ramach konsultacji publicznych dwóch projektów (do projektu ustawy Prawo Oświatowe i projektu przepisów, wprowadzających Prawo Oświatowe), zamieszczone zostały w BIPie Rządowego Centrum Legislacji.
17 października: Fundacja „Przestrzeń dla Edukacji” publikuje Opinię merytoryczną do projektu ustawy (przesłaną w ramach konsultacji do MEN).
18 października: uchwała ZG ZNP w sprawie podjęcia przez Związek ogólnopolskiej akcji protestacyjnej „NIE dla chaosu w szkole”. Związek rozpoczyna ogólnopolską akcję protestacyjną w szkołach i placówkach oświatowych. Protestuje przeciwko: likwidacji gimnazjów, utracie pracy, zagrażającej tysiącom pedagożek i pedagogów, zaprzepaszczeniu dorobku polskich szkół i placówek oświatowych, brakowi zwiększania nakładów na oświatę. Związek zapowiada min ogólnopolską Manifestację Pracowników Oświaty w Warszawie, 19 listopada – na którą zaprasza także rodziców i wszystkich, zainteresowanych dobrem edukacji. W razie nie spełnienia postulatów, przygotowuje się do wejścia w spór zbiorowy z rządem.
Tego samego dnia: Związek Gmin Wiejskich RP publikuje swoje stanowisko w sprawie projektowanych przez MEN zmian w systemie oświaty: „Związek Gmin Wiejskich RP podziela negatywne stanowisko większości samorządów wiejskich w sprawie zmian w systemie oświaty”. Wg Serwisu Samorządowego PAP, 75% gmin wiejskich jest przeciw likwidacji gimnazjów.
19 października: komentarz Mikołaja Herbsta w serwisie „Polityka oparta na wiedzy” do uzasadnienia proponowanych zmian w systemie oświaty.
21 października: MEN dementuje doniesienia prasowe, w których podawano, że reforma edukacji zostanie przesunięta.
25 października: Gazeta Wyborcza omawia plany ministra nauki, Jarosława Gowina, dotyczące reformy szkolnictwa wyższego. Wśród założeń reformy jest także dążenie do zmniejszenia liczby studentek i studentów w Polsce.
26 października: Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego negatywnie zaopiniowała tryb wprowadzania zmian w systemie edukacji. Wiceministra Teresa Wargocka mówiła na posiedzeniu Komisji, że nie ma już czasu na dalsze dyskusje nad zmianami.
28 października: 60 gimnazjów w Warszawie, w ramach akcji organizowanej przez ZNP, wywiesiło plakaty z hasłem „Nie likwidujcie naszego gimnazjum”.
Tego samego dnia: inicjatywa Rodzice przeciwko reformie edukacji (których strona na fb ma ponad 2500 polubień) publikują film-komentarz omawiający planowane zmiany w systemie edukacji.
Tego samego dnia: projekty ustaw, wprowadzających reformę systemu oświaty, skierowane do rozpatrzenia przez Komitet Stały Rady Ministrów. Harmonogram przedstawiony przez MEN, zakłada: 3 listopada – rozpatrzenie projektu ustaw przez Stały Komitet Rady Ministrów; 8 listopada – rozpatrzenie ustaw przez Radę Ministrów; listopad – przekazanie projektu ustaw do Sejmu; listopad/grudzień – prace parlamentarne nad ustawami, skierowanie projektu ustaw do podpisu Prezydenta RP; styczeń – wejście ustaw w życie; co za tym idzie, wedle resortu, zmiany dotykające bezpośrednio uczennic/ów i nauczycielki/i rozpoczną się, tak, jak od początku planowano, 1 września 2017 roku.
Ministerstwo zachowało nazwę „szkoła podstawowa” dla pierwszego etapu edukacji (zamiast planowanej „szkoła powszechna”). Gimnazja zostaną zlikwidowane, powstanie 8-klasowa szkoła podstawowa (czyli czas powszechnego, obowiązkowego kształcenia na poziomie ogólnym zostanie skrócony o rok), 4-letnie licea ogólnokształcące, 5-letnie technika, dwustopniowe szkoły branżowe. Resort zrezygnował z osobnej matury branżowej (projekt matury branżowej skrytykował min. minister nauki; absolwentki/ci szkół branżowych II stopnia przystąpią do „zwykłej” matury) oraz z projektu obowiązkowego egzaminu z historii na egzaminie po VIII klasie szkoły podstawowej.
Anna Dzierzgowska, 1 listopada 2016
