Analiza działań MEN finansowanych z EFS w 2008 roku. Część 1
Niniejsza analiza obejmuje jedynie pierwsze działanie MEN zapisane w Priorytecie III. Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Pozostałe działania zostaną opisane w kolejnych opracowaniach.
Priorytet III. Wysoka jakość edukacji – sumaryczne środki na wszystkie lata realizacji – 240 mln euro.
Działanie 3.1. Modernizacja systemu zarządzania i nadzoru w oświacie.
Poddziałanie 3.1.1. Tworzenie warunków i narzędzi do monitorowania, ewaluacji i badań systemu oświaty.
W ramach tego poddziałania realizowane będą dwa projektu:
1. Tworzenie zaplecza badawczego i informacyjnego systemu edukacji w zakresie monitoringu, ewaluacji i badań edukacyjnych. Realizacją zajmie się FRSE. Cały projekt będzie kosztował ponad 120 mln zł, z tego w roku 2008 – niecałe 50 mln. Tego projektu tymczasem nie analizujemy.
2. Opracowanie metodologii zobiektywizowanej oceny jakości pracy szkoły na różnych poziomach zarządzania. Projekt będzie realizowany w latach 2008 – 2010. Na realizację tego projektu przeznaczono ponad 6,7 mln złotych, z tego w roku 2008 – ok.2,3 mln złotych.
Uwagi do projektu:
1. Język opisu jest tak kuriozalny, że utrudnia zrozumienie, o co naprawdę chodzi. Na przykład co znaczy takie zdanie „wypracowanie narzędzia służącego do stosowania wskaźników umożliwiających dokonywanie stałej oceny wpływu podejmowanych działań edukacyjnych na jakość pracy szkoły”? Narzędzie do stosowania wskaźników? Horror.
2. Efektem działań za ponad 2 mln złotych ma być raport (albo 3 raporty), w których opisane będą: kluczowe obszary zarządzania szkołą, wskaźniki, opracowane zasady i metody skutecznego zarządzania szkołą.
3. Gdyby zlecić pojedynczemu autorowi przygotowanie książki na temat jakości pracy szkoły: obszarów, wskaźników i ewentualnych działań mających wpływ na jakość pracy szkoły, to honorarium autorskie wyniosłoby około 10.000 zł, no może 20.000. Zresztą takie książki są już opracowane. Część materiałów programu TERM-IAE, wydało CODN, który ma prawa autorskie do tych opracowań. Nawet jeśli trzeba te materiały gruntownie przeanalizować i zmienić, to i tak sensowny koszt nie powinien przekraczać kilkudziesięciu tysięcy złotych.
4. Lekko licząc, przygotowanie jednego raportu będzie kosztowało ponad 700.000 złotych. Nawet zakładając, że raport poprzedzą badania, to i tak wymieniona kwota przekracza wszelkie potrzeby. W końcu badania dotyczyć będą jakości pracy szkoły, a nie dziewiczych obszarów nad Amazonką!
Poddziałanie 3.1.2. Modernizacja systemu nadzoru pedagogicznego.
W ramach tego poddziałania realizowane będą dwa projekty:
1. Program wzmocnienia efektywności systemu nadzoru pedagogicznego – etap I. Projekt planowany na lata 2007 – 2008. Realizacja – MEN. Budżet na rok 2007/2008– 2 740 000 zł.
2. Program wzmocnienia efektywności systemu nadzoru pedagogicznego – etap II. Projekt planowany na lata 2008 – 2009. Realizacja – 16 Kuratoriów Oświaty. Budżet na lata 2008/2009 – 102 160 550 zł, z tego w roku 2008 – 52 030 860 zł.
Uwagi do obu projektów:
1. Rezultatem pierwszego etapu projektu ma być publikacja oraz poradnik dla osób sprawujących nadzór pedagogiczny.
2. Publikacja zawierać będzie analizę SWOT istniejącego systemu nadzoru pedagogicznego, „profil” osoby sprawującej nadzór, model struktury i organizacji nadzoru oraz metody i narzędzia sprawowania nadzoru. Można zauważyć, że ostatnia część publikacji to w zasadzie to samo opracowanie, które ma się znaleźć w raporcie będącym efektem poprzedniego projektu.
3. Analizę SWOT istniejącego systemu nadzoru i „profil” wizytatora można zrobić „od ręki” np. w ramach krótkich zajęć warsztatowych. Prawdę mówiąc mogłyby to być zupełnie interesujące, a nawet zabawne zajęcia, gdyby miały jakikolwiek sens. A nie mają. Po co robić analizę SWOT systemu, który ma ulec likwidacji? Rozumiem, że można najpierw tworzyć koncepcję nowego nadzoru i zastanawiać się jakie umiejętności niezbędne są dla osób, które taki nadzór sprawują. Ale pracować, za ponad 2 miliony złotych nad systemu, który ma ulec zmianie – to chyba nadmierna rozrzutność.
4. Drugi projekt, a właściwie drugi etap projektu to naprawdę niewiarygodne marnotrawstwo. Efektem jego realizacji w roku 2008 będzie „opracowanie diagnozy funkcjonowania nadzoru w poszczególnych województwach” i przeszkolenie po 5 pracowników nadzoru z poszczególnych kuratoriów, czyli razem 80 osób. I to wszystko za ponad 52 mln złotych!
5. Do ustawowych zadań ministra edukacji należy nadzór pedagogiczny nad kuratoriami oświaty. Ministerstwo taki nadzór sprawuje od lat, ma więc gotową diagnozę funkcjonowania poszczególnych kuratoriów. Nie warto na to wydawać ani złotówki.
6. Szkolenie 80 pracowników kuratoriów to także dość niezwykły zamiar. Nie wiadomo dokładnie ani czego mają się oni uczyć, ani kto będzie ich szkolił, ani w jaki sposób ich nowa wiedza przyczyni się do zmiany sposobu sprawowania nadzoru. Największą niewiadomą jest jednak to, w jaki sposób kuratoria mają zamiar wydać te 52 mln złotych. Gdyby wizytatorzy zapisali się na bardzo nawet drogie, roczne studia podyplomowe, których koszt wynosi około 10.000 złotych za semestr (!), to i tak udałoby się wydać nie więcej niż 1.600.000złotych. A gdzie pozostałe 50 milionów?
Konkluzja.
Z czterech projektów opisanych w działaniu 3.1. trzy zasługują na bardzo krytyczną ocenę. Zaplanowana w nich modernizacja systemu nadzoru nie niesie żadnych nowych rozwiązań, skupia się natomiast na opisie aktualnie funkcjonujących urzędów. Nie wiadomo jak raporty i publikacje, które mają być efektem projektu wpisują się w program wyborczy Platformy Obywatelskiej, w którym była mowa o likwidacji kuratoriów. Opisywanie likwidowanych instytucji może mieć co najwyżej wartość historyczną.
Wszystkie analizowane tu projekty są przeszacowane. Łączna, przeznaczona na nie w 2008 roku kwota wynosi 55 milionów złotych. Te pieniądze można by przeznaczyć na:
- Przygotowanie i wdrożenie nowej koncepcji nadzoru pedagogicznego - ok. 5.000.000 (patrz „Uwagi na temat zmian w nadzorze pedagogicznym planowanych i pożądanych”)
A za pozostałe 50 milionów można:
- Prowadzić 1000 małych przedszkoli (koszt przedszkola o alternatywnych formach organizacyjnych wynosi ok. 50 tyś. zł rocznie)
- albo wykonać ok. 100 boisk szkolnych (a 500 tysięcy złotych)
- albo przeprowadzić ok. 1.000.000 godzin pozalekcyjnych!
- albo przekazać do każdego gimnazjum w Polsce około 8000 złotych, na zajęcia dotyczące negocjacji i rozwiązywania konfliktów.
- albo doposażyć ok. 500 szkół w pomoce dydaktyczne dla pracowni fizycznych lub chemicznych, po 100.000zł (bo, jak wynika z badań PISA w Polsce często przedmiotów przyrodniczych uczy się bez dostępu do laboratoriów).
- albo przyznać stypendia w wysokości 100 zł miesięcznie dla ok. 50.000 uczniów.
- albo przeszkolić 25.000 nauczycieli w uczeniu jak się uczyć, na studiach podyplomowych albo kursach trwających dwa semestry (po 1000 zł za semestr).
Należy również pamiętać, że raz rozpoczęte projekty będą kontynuowane w kolejnych latach, pochłaniając dodatkowe środki. W sumie na trzy analizowane tu projekty przeznaczono ponad 110 milionów złotych.
Wszystkie, omawiane projekty mieszczą się w Priorytecie III. Wysoka jakość edukacji. Żadne jednak z planowanych działań i przeznaczone na nie pieniądze nie wpłyną na poprawę jakości systemu oświaty. A szkoda.
Priorytet III. Wysoka jakość edukacji – sumaryczne środki na wszystkie lata realizacji – 240 mln euro.
Działanie 3.1. Modernizacja systemu zarządzania i nadzoru w oświacie.
Poddziałanie 3.1.1. Tworzenie warunków i narzędzi do monitorowania, ewaluacji i badań systemu oświaty.
W ramach tego poddziałania realizowane będą dwa projektu:
1. Tworzenie zaplecza badawczego i informacyjnego systemu edukacji w zakresie monitoringu, ewaluacji i badań edukacyjnych. Realizacją zajmie się FRSE. Cały projekt będzie kosztował ponad 120 mln zł, z tego w roku 2008 – niecałe 50 mln. Tego projektu tymczasem nie analizujemy.
2. Opracowanie metodologii zobiektywizowanej oceny jakości pracy szkoły na różnych poziomach zarządzania. Projekt będzie realizowany w latach 2008 – 2010. Na realizację tego projektu przeznaczono ponad 6,7 mln złotych, z tego w roku 2008 – ok.2,3 mln złotych.
Uwagi do projektu:
1. Język opisu jest tak kuriozalny, że utrudnia zrozumienie, o co naprawdę chodzi. Na przykład co znaczy takie zdanie „wypracowanie narzędzia służącego do stosowania wskaźników umożliwiających dokonywanie stałej oceny wpływu podejmowanych działań edukacyjnych na jakość pracy szkoły”? Narzędzie do stosowania wskaźników? Horror.
2. Efektem działań za ponad 2 mln złotych ma być raport (albo 3 raporty), w których opisane będą: kluczowe obszary zarządzania szkołą, wskaźniki, opracowane zasady i metody skutecznego zarządzania szkołą.
3. Gdyby zlecić pojedynczemu autorowi przygotowanie książki na temat jakości pracy szkoły: obszarów, wskaźników i ewentualnych działań mających wpływ na jakość pracy szkoły, to honorarium autorskie wyniosłoby około 10.000 zł, no może 20.000. Zresztą takie książki są już opracowane. Część materiałów programu TERM-IAE, wydało CODN, który ma prawa autorskie do tych opracowań. Nawet jeśli trzeba te materiały gruntownie przeanalizować i zmienić, to i tak sensowny koszt nie powinien przekraczać kilkudziesięciu tysięcy złotych.
4. Lekko licząc, przygotowanie jednego raportu będzie kosztowało ponad 700.000 złotych. Nawet zakładając, że raport poprzedzą badania, to i tak wymieniona kwota przekracza wszelkie potrzeby. W końcu badania dotyczyć będą jakości pracy szkoły, a nie dziewiczych obszarów nad Amazonką!
Poddziałanie 3.1.2. Modernizacja systemu nadzoru pedagogicznego.
W ramach tego poddziałania realizowane będą dwa projekty:
1. Program wzmocnienia efektywności systemu nadzoru pedagogicznego – etap I. Projekt planowany na lata 2007 – 2008. Realizacja – MEN. Budżet na rok 2007/2008– 2 740 000 zł.
2. Program wzmocnienia efektywności systemu nadzoru pedagogicznego – etap II. Projekt planowany na lata 2008 – 2009. Realizacja – 16 Kuratoriów Oświaty. Budżet na lata 2008/2009 – 102 160 550 zł, z tego w roku 2008 – 52 030 860 zł.
Uwagi do obu projektów:
1. Rezultatem pierwszego etapu projektu ma być publikacja oraz poradnik dla osób sprawujących nadzór pedagogiczny.
2. Publikacja zawierać będzie analizę SWOT istniejącego systemu nadzoru pedagogicznego, „profil” osoby sprawującej nadzór, model struktury i organizacji nadzoru oraz metody i narzędzia sprawowania nadzoru. Można zauważyć, że ostatnia część publikacji to w zasadzie to samo opracowanie, które ma się znaleźć w raporcie będącym efektem poprzedniego projektu.
3. Analizę SWOT istniejącego systemu nadzoru i „profil” wizytatora można zrobić „od ręki” np. w ramach krótkich zajęć warsztatowych. Prawdę mówiąc mogłyby to być zupełnie interesujące, a nawet zabawne zajęcia, gdyby miały jakikolwiek sens. A nie mają. Po co robić analizę SWOT systemu, który ma ulec likwidacji? Rozumiem, że można najpierw tworzyć koncepcję nowego nadzoru i zastanawiać się jakie umiejętności niezbędne są dla osób, które taki nadzór sprawują. Ale pracować, za ponad 2 miliony złotych nad systemu, który ma ulec zmianie – to chyba nadmierna rozrzutność.
4. Drugi projekt, a właściwie drugi etap projektu to naprawdę niewiarygodne marnotrawstwo. Efektem jego realizacji w roku 2008 będzie „opracowanie diagnozy funkcjonowania nadzoru w poszczególnych województwach” i przeszkolenie po 5 pracowników nadzoru z poszczególnych kuratoriów, czyli razem 80 osób. I to wszystko za ponad 52 mln złotych!
5. Do ustawowych zadań ministra edukacji należy nadzór pedagogiczny nad kuratoriami oświaty. Ministerstwo taki nadzór sprawuje od lat, ma więc gotową diagnozę funkcjonowania poszczególnych kuratoriów. Nie warto na to wydawać ani złotówki.
6. Szkolenie 80 pracowników kuratoriów to także dość niezwykły zamiar. Nie wiadomo dokładnie ani czego mają się oni uczyć, ani kto będzie ich szkolił, ani w jaki sposób ich nowa wiedza przyczyni się do zmiany sposobu sprawowania nadzoru. Największą niewiadomą jest jednak to, w jaki sposób kuratoria mają zamiar wydać te 52 mln złotych. Gdyby wizytatorzy zapisali się na bardzo nawet drogie, roczne studia podyplomowe, których koszt wynosi około 10.000 złotych za semestr (!), to i tak udałoby się wydać nie więcej niż 1.600.000złotych. A gdzie pozostałe 50 milionów?
Konkluzja.
Z czterech projektów opisanych w działaniu 3.1. trzy zasługują na bardzo krytyczną ocenę. Zaplanowana w nich modernizacja systemu nadzoru nie niesie żadnych nowych rozwiązań, skupia się natomiast na opisie aktualnie funkcjonujących urzędów. Nie wiadomo jak raporty i publikacje, które mają być efektem projektu wpisują się w program wyborczy Platformy Obywatelskiej, w którym była mowa o likwidacji kuratoriów. Opisywanie likwidowanych instytucji może mieć co najwyżej wartość historyczną.
Wszystkie analizowane tu projekty są przeszacowane. Łączna, przeznaczona na nie w 2008 roku kwota wynosi 55 milionów złotych. Te pieniądze można by przeznaczyć na:
- Przygotowanie i wdrożenie nowej koncepcji nadzoru pedagogicznego - ok. 5.000.000 (patrz „Uwagi na temat zmian w nadzorze pedagogicznym planowanych i pożądanych”)
A za pozostałe 50 milionów można:
- Prowadzić 1000 małych przedszkoli (koszt przedszkola o alternatywnych formach organizacyjnych wynosi ok. 50 tyś. zł rocznie)
- albo wykonać ok. 100 boisk szkolnych (a 500 tysięcy złotych)
- albo przeprowadzić ok. 1.000.000 godzin pozalekcyjnych!
- albo przekazać do każdego gimnazjum w Polsce około 8000 złotych, na zajęcia dotyczące negocjacji i rozwiązywania konfliktów.
- albo doposażyć ok. 500 szkół w pomoce dydaktyczne dla pracowni fizycznych lub chemicznych, po 100.000zł (bo, jak wynika z badań PISA w Polsce często przedmiotów przyrodniczych uczy się bez dostępu do laboratoriów).
- albo przyznać stypendia w wysokości 100 zł miesięcznie dla ok. 50.000 uczniów.
- albo przeszkolić 25.000 nauczycieli w uczeniu jak się uczyć, na studiach podyplomowych albo kursach trwających dwa semestry (po 1000 zł za semestr).
Należy również pamiętać, że raz rozpoczęte projekty będą kontynuowane w kolejnych latach, pochłaniając dodatkowe środki. W sumie na trzy analizowane tu projekty przeznaczono ponad 110 milionów złotych.
Wszystkie, omawiane projekty mieszczą się w Priorytecie III. Wysoka jakość edukacji. Żadne jednak z planowanych działań i przeznaczone na nie pieniądze nie wpłyną na poprawę jakości systemu oświaty. A szkoda.
Irena Dzierzgowska, 30 stycznia 2008
Zobacz też:
Uwagi na temat zmian w nadzorze pedagogicznym (planowanych i pożądanych)
