Omówienie zmian w rozporządzeniu o ocenianiu
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2007 Nr 83, poz. 562) jest ważnym i znaczącym zbiorem przepisów opisujących system oceniania wewnętrznego i zewnętrznego w polskim systemie edukacji narodowej. Akt ten zawiera 156 paragrafów i w ostatnich 7 latach był 12 razy nowelizowany. Nie ma niestety ujednoliconego tekstu, stąd bardzo duża trudność w jego stosowaniu. Szkoły, które nie mają środków na zakup portalu, na którym są ujednolicone akty prawne, z trudem poruszają się po tych wszystkich dokumentach.
Zmian w rozporządzeniu do 2010 roku było osiem (część z nich komentowaliśmy już w Monitorze Edukacji). Nowelizacje ukazały się w następujących dziennikach ustawowych:
- z 2007 r. Nr 130, poz. 906,
- z 2008 r. Nr 3, poz. 9,
- z 2008 r. Nr 178, poz. 1097,
- z 2009 r. Nr 58, poz. 475,
- z 2009 r. Nr 83, poz. 694,
- z 2009 r. Nr 141, poz. 1150,
- z 2010 r. Nr 156, poz. 1046,
- z 2010 r. Nr 228, poz. 1491.
Zestawienie zmian w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie oceniania – od 2010 roku
1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 16 lutego 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2011 r. Nr 35, poz. 178)
Zasadnicze zmiany:
- powrót do pierwotnego brzmienia § 105 ust. 1,
- przepis § 105 ust. 1 stosuje się również do osób, które w roku szkolnym 2009/2010 nie zdały egzaminu maturalnego z określonego przedmiotu lub przedmiotów albo przerwały egzamin maturalny,
- zdający, którzy w roku szkolnym 2009/2010 nie zdali egzaminu maturalnego z określonego przedmiotu lub przedmiotów albo przerwali egzamin maturalny i zamierzają ponownie przystąpić do egzaminu maturalnego w roku szkolnym 2010/2011, mogą złożyć deklarację ostateczną, o której mowa w § 63 rozporządzenia, o którym mowa w § 1 niniejszego rozporządzenia, w terminie do dnia 21 lutego 2011 r
Komentarz: Zmiany nie miały istotnego znaczenia w systemie egzaminów maturalnych. Porządkowały one różne sytuacje po wielu zmianach w zasadach przeprowadzania egzaminów
2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 26 sierpnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2011 r. Nr 179, poz. 1063)
Zasadnicze zmiany:
W deklaracji, w sprawie egzaminu z języków, podaje się również informację o zamiarze przystąpienia ucznia do części trzeciej egzaminu gimnazjalnego na poziomie rozszerzonym.
Informację o:
- języku obcym nowożytnym, z którego uczeń przystąpi do części trzeciej egzaminu gimnazjalnego,
- uczniach, którzy obowiązkowo przystępują do części trzeciej egzaminu gimnazjalnego na poziomie rozszerzonym,
- uczniach, którzy zamierzają przystąpić do części trzeciej egzaminu gimnazjalnego na poziomie rozszerzonym,
dołącza się do listy uczniów.
Komentarz: Zmiana wynika jedynie z uporządkowania spraw związanych z dodatkowym językiem nauczania. Jest to jedynie poprawa wcześniej wprowadzonych zmian.
3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 24 lutego 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 262)
Zasadnicze zmiany: Zmieniono cały rozdział 6 - Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie.
Celem zmiany formuły egzaminu zawodowego było zwiększenie skuteczności i efektywności systemu kształcenia zawodowego i ustawicznego w kontekście oczekiwań rynku pracy oraz ujednolicenie systemu egzaminacyjnego, w tym otwarcie go na efekty uczenia się formalnego, pozaformalnego i nieformalnego.
Nowy egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie daje:
- możliwość oddzielnego potwierdzenia przez ucznia każdej wyodrębnionej w zawodzie kwalifikacji i otrzymanie świadectwa potwierdzającego określoną kwalifikację,
- potwierdzenie wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie i otrzymanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje po uzyskaniu odpowiedniego poziomu wykształcenia,
- wzmocnienie praktycznego aspektu egzaminu w zawodach na poziomie technikum,
- opracowanie koncepcji i utworzenie zinformatyzowanego banku zadań egzaminacyjnych,
- umożliwienie osobom dorosłym potwierdzanie kwalifikacji zdobytych poza systemem szkolnym,
- możliwość zdawania testu pisemnego z zastosowaniem komputera, docelowo egzamin on-line.
Komentarz: Na egzaminie zawodowym obowiązywało wyposażenie opisane w standardzie wymagań egzaminacyjnych stanowiące fragment wyposażenia niezbędnego do kształcenia w zawodzie. Upoważnienia do przeprowadzenia etapu praktycznego były udzielane w wybranych zawodach.
W nowym egzaminie obowiązuje wyposażenie określone w podstawach programowych.W nowym egzaminie upoważnienia powinny być wydawane do części pisemnej oraz praktycznej we wszystkich kwalifikacjach.
Organizacja sesji egzaminacyjnej – występowały braki systemu informatycznego pozwalającego na obsługę nowego egzaminu.
4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 25 kwietnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 520)
Zasadnicze zmiany: Po raz pierwszy przystąpią do sprawdzianu i egzaminu maturalnego na zmienionych zasadach uczniowie klas VI szkół podstawowych i absolwenci liceów ogólnokształcących w roku szkolnym 2014/2015, a w roku szkolnym 2015/2016 - absolwenci techników - zmiany w egzaminach są skorelowane z wdrażaniem nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego.
Sprawdzian przeprowadzany w szkole podstawowej:
- podstawą wymagania ustalone w podstawie programowej kształcenia ogólnego,
- dwie części - jednego dnia: pierwsza - wiadomości i umiejętności z języka polskiego oraz z matematyki - uczeń będzie miał 80 minut,
druga część - wiadomości i umiejętności z języka obcego nowożytnego - 45 minut.
- wyniki sprawdzianu będą wyrażane w procentach.
Egzamin maturalny:
- podstawą wymagania ustalone w podstawie programowej kształcenia ogólnego,
- lista przedmiotów obowiązkowych nie ulega zmianie,
- lista przedmiotów dodatkowych będzie obejmowała wszystkie przedmioty ujęte w podstawie programowej na IV etapie edukacyjnym w zakresie rozszerzonym,
- w części pisemnej egzamin z przedmiotów obowiązkowych na poziomie podstawowym, z przedmiotów dodatkowych wyłącznie na poziomie rozszerzonym, a w przypadku języków obcych nowożytnych na poziomie rozszerzonym lub dwujęzycznym - dla części ustnej egzaminu maturalnego nie określa się poziomu,
- obowiązek przystąpienia do jednego przedmiotu dodatkowego w części pisemnej, bez wymaganego progu zdawalności - prawo do pięciu kolejnych przedmiotów dodatkowych,
- część pisemna egzaminu z przedmiotów obowiązkowych będzie trwała 170 minut, z wyjątkiem części pisemnej egzaminu z języka obcego, który będzie trwał 120 minut,
- część pisemna egzaminu z przedmiotów dodatkowych będzie trwała 180 minut, z wyjątkiem części pisemnej z informatyki - 210 minut,
- język obcy nowożytny zdawany jako przedmiot dodatkowy, egzamin w części pisemnej na poziomie rozszerzonym będzie trwał 150 minut, na poziomie dwujęzycznym - 180 minut.
Komentarz: Nowelizacja zasad przeprowadzania sprawdzianu i egzaminu maturalnego od 2015 r. kończy proces harmonizacji systemu egzaminów zewnętrznych rozpoczęty w 2012 r., którego głównym założeniem jest trzykrotny pomiar (sprawdzian - egzamin gimnazjalny - egzamin maturalny) wiadomości i umiejętności z zakresu trzech podstawowych przedmiotów: języka polskiego, języka obcego nowożytnego oraz matematyki.
Zmiany obejmą w głównej mierze egzamin maturalny, ale też sposoby i warunki przeprowadzania sprawdzianów. Zmienione rozporządzenia wprowadzi ponadto korektę przepisów o systemie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów w szkołach dla młodzieży i dorosłych, przystępowania uczniów należących do mniejszości narodowej do egzaminu gimnazjalnego z zastosowaniem języka regionalnego do sprawdzenia egzaminu, zwolnienia laureatów i finalistów olimpiady przedmiotowej oraz laureatów konkursu przedmiotowego z obowiązku przystąpienia do egzaminu gimnazjalnego, ponownego przystąpienia ucznia do egzaminu gimnazjalnego w dodatkowym terminie, organizacji przeprowadzania części praktycznej egzaminu zawodowego.
Rozporządzenie wprowadza istotne zmiany w przeprowadzaniu i ocenianiu egzaminów maturalnych. Ważne jest, aby osoba egzaminowana posiadała umiejętności krytycznej analizy informacji, rozumowania i wnioskowania w zakresie zdobytych wiadomości.
Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie: szczegółowe zmiany
Było: egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe
Po zmianie: Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie
Było: Tylko dla absolwentów szkół zawodowych
Po zmianie: Dla: uczniów i absolwentów szkół zawodowych, osób, które ukończyły kwalifikacyjny kurs zawodowy, osób, które spełniają warunki przystąpienia do egzaminu w trybie eksternistycznym
Było: W oparciu o standardy wymagań egzaminacyjnych w zawodzie
Po zmianie: W oparciu o podstawę programową i dotyczy każdej kwalifikacji wchodzącej w zakres zawodu
Było: Dwie sesje egzaminacyjne
Po zmianie: W ciągu całego roku szkolnego
Było: Potwierdzał kwalifikacje zawodowe
Po zmianie: Potwierdza kwalifikacje w zawodzie
Było: Etap pisemny (120 min) i praktyczny (180 lub 240 min)
Po zmianie: Z części pisemnej (od 45 do 90 min) oraz praktycznej (od 120 do 240 min)
Było: Etap pisemny - forma testu wielokrotnego wyboru
Po zmianie: Część pisemna może być w postaci elektronicznej (on-line)
Było: Etap praktyczny od typu szkoły
Po zmianie: część praktyczna niezależna od typu szkoły.
Planowane zmiany w Ustawie o systemie oświaty
Rada Ministrów (25 listopada 2014 r.) przyjęła przygotowany przez MEN projekt nowelizacji ustawy o systemie oświaty stanowiący wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24 września 2013 r. (sygn. akt K 35/12) (Dz. U. z 2013 r. poz. 1191). Trybunał stwierdził, że zagadnienia związane z konstytucyjnym prawem do nauki powinny być określone bezpośrednio w ustawie a kwestie, które mają być regulowane w rozporządzeniu, wymagają szczegółowych wytycznych dotyczących ich treści. Dotyczy to szczególnie rozporządzenia w sprawie oceniania.
W projekcie nowelizacji ustawy o systemie oświaty wprowadzono przepisy dotyczące:
- ogólnych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, w tym upoważnień dla ministra ds. oświaty i wychowania oraz ministra kultury i ochrony dziedzictwa narodowego do uregulowania w rozporządzeniach szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów odpowiednio w szkołach publicznych oraz w publicznych szkołach i placówkach artystycznych (dodano rozdział 3a);
- ogólnych warunków przeprowadzania egzaminów zewnętrznych: sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego oraz egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie. Minister ds. oświaty i wychowania ureguluje w rozporządzeniach: szczegółowe warunki i sposób przeprowadzania sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego oraz szczegółowe warunki i sposób przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje z zawodzie (dodano rozdział 3b).
W stosunku do obecnie obowiązującego stanu zmiany dotyczą m.in. określenia trybu, w jakim może nastąpić unieważnienie pracy egzaminacyjnej przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej (chodzi o sytuacje dotyczące przypadków stwierdzenia niesamodzielnej pracy zdających), oraz trybu, w jakim, na wniosek zdającego, może nastąpić weryfikacja sumy przyznanych punktów.
Przewidziano również możliwość przystępowania do egzaminu maturalnego z wybranych przedmiotów, z których egzamin jest przeprowadzany, dla absolwentów ponadpodstawowych szkół średnich, którzy uzyskali świadectwo dojrzałości po zdaniu egzaminu dojrzałości. Będzie to obowiązywać od roku szkolnego 2015/2016.
W projekcie nowelizacji uregulowano również inne kwestie dotyczące:
- zadań i struktury organizacyjnej instytucji odpowiedzialnych za przygotowanie i przeprowadzenie egzaminów zewnętrznych, tj. Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i okręgowych komisji egzaminacyjnych, zmiany te zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2016 r.;
- sprawowania i organizacji nadzoru pedagogicznego, w tym umocowania w ustawie wymagań wobec szkół i placówek pozwalających organom nadzoru pedagogicznego na badanie jakości pracy jednostek systemu oświaty, doprecyzowania trybu sprawowania nadzoru pedagogicznego (terminów realizacji wydanych zaleceń, obowiązku dyrektora szkoły informowania organu sprawującego nadzór i organu prowadzącego o sposobie realizacji zaleceń) oraz zobowiązania organu prowadzącego szkołę i rady pedagogicznej do analizy wyników nadzoru pedagogicznego i ustalania sposobu ich wykorzystania;
- funkcjonowania szkół prowadzących kształcenie zawodowe, m.in. w zakresie postępowania rekrutacyjnego czy prowadzenia kwalifikacyjnych kursów zawodowych;
- doprecyzowania zadań organu prowadzącego szkołę w zakresie zapewnienia szkole, w ramach dotychczas świadczonej obsługi administracyjnej, również obsługi prawnej;
- uznawania świadectw szkolnych wydanych za granicą. Nowe przepisy spowodują m.in. skrócenie czasu postępowania niezbędnego w sprawie uznania wykształcenia uzyskanego za granicą. Katalog świadectw uznawanych w Polsce z mocy prawa, czyli bez konieczności przeprowadzania postępowania administracyjnego przez kuratorów oświaty, zostanie poszerzony o świadectwa maturalne wydane w państwach UE, EOG lub OECD.
Zmian w rozporządzeniu do 2010 roku było osiem (część z nich komentowaliśmy już w Monitorze Edukacji). Nowelizacje ukazały się w następujących dziennikach ustawowych:
- z 2007 r. Nr 130, poz. 906,
- z 2008 r. Nr 3, poz. 9,
- z 2008 r. Nr 178, poz. 1097,
- z 2009 r. Nr 58, poz. 475,
- z 2009 r. Nr 83, poz. 694,
- z 2009 r. Nr 141, poz. 1150,
- z 2010 r. Nr 156, poz. 1046,
- z 2010 r. Nr 228, poz. 1491.
Zestawienie zmian w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie oceniania – od 2010 roku
1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 16 lutego 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2011 r. Nr 35, poz. 178)
Zasadnicze zmiany:
- powrót do pierwotnego brzmienia § 105 ust. 1,
- przepis § 105 ust. 1 stosuje się również do osób, które w roku szkolnym 2009/2010 nie zdały egzaminu maturalnego z określonego przedmiotu lub przedmiotów albo przerwały egzamin maturalny,
- zdający, którzy w roku szkolnym 2009/2010 nie zdali egzaminu maturalnego z określonego przedmiotu lub przedmiotów albo przerwali egzamin maturalny i zamierzają ponownie przystąpić do egzaminu maturalnego w roku szkolnym 2010/2011, mogą złożyć deklarację ostateczną, o której mowa w § 63 rozporządzenia, o którym mowa w § 1 niniejszego rozporządzenia, w terminie do dnia 21 lutego 2011 r
Komentarz: Zmiany nie miały istotnego znaczenia w systemie egzaminów maturalnych. Porządkowały one różne sytuacje po wielu zmianach w zasadach przeprowadzania egzaminów
2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 26 sierpnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2011 r. Nr 179, poz. 1063)
Zasadnicze zmiany:
W deklaracji, w sprawie egzaminu z języków, podaje się również informację o zamiarze przystąpienia ucznia do części trzeciej egzaminu gimnazjalnego na poziomie rozszerzonym.
Informację o:
- języku obcym nowożytnym, z którego uczeń przystąpi do części trzeciej egzaminu gimnazjalnego,
- uczniach, którzy obowiązkowo przystępują do części trzeciej egzaminu gimnazjalnego na poziomie rozszerzonym,
- uczniach, którzy zamierzają przystąpić do części trzeciej egzaminu gimnazjalnego na poziomie rozszerzonym,
dołącza się do listy uczniów.
Komentarz: Zmiana wynika jedynie z uporządkowania spraw związanych z dodatkowym językiem nauczania. Jest to jedynie poprawa wcześniej wprowadzonych zmian.
3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 24 lutego 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 262)
Zasadnicze zmiany: Zmieniono cały rozdział 6 - Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie.
Celem zmiany formuły egzaminu zawodowego było zwiększenie skuteczności i efektywności systemu kształcenia zawodowego i ustawicznego w kontekście oczekiwań rynku pracy oraz ujednolicenie systemu egzaminacyjnego, w tym otwarcie go na efekty uczenia się formalnego, pozaformalnego i nieformalnego.
Nowy egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie daje:
- możliwość oddzielnego potwierdzenia przez ucznia każdej wyodrębnionej w zawodzie kwalifikacji i otrzymanie świadectwa potwierdzającego określoną kwalifikację,
- potwierdzenie wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie i otrzymanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje po uzyskaniu odpowiedniego poziomu wykształcenia,
- wzmocnienie praktycznego aspektu egzaminu w zawodach na poziomie technikum,
- opracowanie koncepcji i utworzenie zinformatyzowanego banku zadań egzaminacyjnych,
- umożliwienie osobom dorosłym potwierdzanie kwalifikacji zdobytych poza systemem szkolnym,
- możliwość zdawania testu pisemnego z zastosowaniem komputera, docelowo egzamin on-line.
Komentarz: Na egzaminie zawodowym obowiązywało wyposażenie opisane w standardzie wymagań egzaminacyjnych stanowiące fragment wyposażenia niezbędnego do kształcenia w zawodzie. Upoważnienia do przeprowadzenia etapu praktycznego były udzielane w wybranych zawodach.
W nowym egzaminie obowiązuje wyposażenie określone w podstawach programowych.W nowym egzaminie upoważnienia powinny być wydawane do części pisemnej oraz praktycznej we wszystkich kwalifikacjach.
Organizacja sesji egzaminacyjnej – występowały braki systemu informatycznego pozwalającego na obsługę nowego egzaminu.
4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 25 kwietnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 520)
Zasadnicze zmiany: Po raz pierwszy przystąpią do sprawdzianu i egzaminu maturalnego na zmienionych zasadach uczniowie klas VI szkół podstawowych i absolwenci liceów ogólnokształcących w roku szkolnym 2014/2015, a w roku szkolnym 2015/2016 - absolwenci techników - zmiany w egzaminach są skorelowane z wdrażaniem nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego.
Sprawdzian przeprowadzany w szkole podstawowej:
- podstawą wymagania ustalone w podstawie programowej kształcenia ogólnego,
- dwie części - jednego dnia: pierwsza - wiadomości i umiejętności z języka polskiego oraz z matematyki - uczeń będzie miał 80 minut,
druga część - wiadomości i umiejętności z języka obcego nowożytnego - 45 minut.
- wyniki sprawdzianu będą wyrażane w procentach.
Egzamin maturalny:
- podstawą wymagania ustalone w podstawie programowej kształcenia ogólnego,
- lista przedmiotów obowiązkowych nie ulega zmianie,
- lista przedmiotów dodatkowych będzie obejmowała wszystkie przedmioty ujęte w podstawie programowej na IV etapie edukacyjnym w zakresie rozszerzonym,
- w części pisemnej egzamin z przedmiotów obowiązkowych na poziomie podstawowym, z przedmiotów dodatkowych wyłącznie na poziomie rozszerzonym, a w przypadku języków obcych nowożytnych na poziomie rozszerzonym lub dwujęzycznym - dla części ustnej egzaminu maturalnego nie określa się poziomu,
- obowiązek przystąpienia do jednego przedmiotu dodatkowego w części pisemnej, bez wymaganego progu zdawalności - prawo do pięciu kolejnych przedmiotów dodatkowych,
- część pisemna egzaminu z przedmiotów obowiązkowych będzie trwała 170 minut, z wyjątkiem części pisemnej egzaminu z języka obcego, który będzie trwał 120 minut,
- część pisemna egzaminu z przedmiotów dodatkowych będzie trwała 180 minut, z wyjątkiem części pisemnej z informatyki - 210 minut,
- język obcy nowożytny zdawany jako przedmiot dodatkowy, egzamin w części pisemnej na poziomie rozszerzonym będzie trwał 150 minut, na poziomie dwujęzycznym - 180 minut.
Komentarz: Nowelizacja zasad przeprowadzania sprawdzianu i egzaminu maturalnego od 2015 r. kończy proces harmonizacji systemu egzaminów zewnętrznych rozpoczęty w 2012 r., którego głównym założeniem jest trzykrotny pomiar (sprawdzian - egzamin gimnazjalny - egzamin maturalny) wiadomości i umiejętności z zakresu trzech podstawowych przedmiotów: języka polskiego, języka obcego nowożytnego oraz matematyki.
Zmiany obejmą w głównej mierze egzamin maturalny, ale też sposoby i warunki przeprowadzania sprawdzianów. Zmienione rozporządzenia wprowadzi ponadto korektę przepisów o systemie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów w szkołach dla młodzieży i dorosłych, przystępowania uczniów należących do mniejszości narodowej do egzaminu gimnazjalnego z zastosowaniem języka regionalnego do sprawdzenia egzaminu, zwolnienia laureatów i finalistów olimpiady przedmiotowej oraz laureatów konkursu przedmiotowego z obowiązku przystąpienia do egzaminu gimnazjalnego, ponownego przystąpienia ucznia do egzaminu gimnazjalnego w dodatkowym terminie, organizacji przeprowadzania części praktycznej egzaminu zawodowego.
Rozporządzenie wprowadza istotne zmiany w przeprowadzaniu i ocenianiu egzaminów maturalnych. Ważne jest, aby osoba egzaminowana posiadała umiejętności krytycznej analizy informacji, rozumowania i wnioskowania w zakresie zdobytych wiadomości.
Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie: szczegółowe zmiany
Było: egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe
Po zmianie: Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie
Było: Tylko dla absolwentów szkół zawodowych
Po zmianie: Dla: uczniów i absolwentów szkół zawodowych, osób, które ukończyły kwalifikacyjny kurs zawodowy, osób, które spełniają warunki przystąpienia do egzaminu w trybie eksternistycznym
Było: W oparciu o standardy wymagań egzaminacyjnych w zawodzie
Po zmianie: W oparciu o podstawę programową i dotyczy każdej kwalifikacji wchodzącej w zakres zawodu
Było: Dwie sesje egzaminacyjne
Po zmianie: W ciągu całego roku szkolnego
Było: Potwierdzał kwalifikacje zawodowe
Po zmianie: Potwierdza kwalifikacje w zawodzie
Było: Etap pisemny (120 min) i praktyczny (180 lub 240 min)
Po zmianie: Z części pisemnej (od 45 do 90 min) oraz praktycznej (od 120 do 240 min)
Było: Etap pisemny - forma testu wielokrotnego wyboru
Po zmianie: Część pisemna może być w postaci elektronicznej (on-line)
Było: Etap praktyczny od typu szkoły
Po zmianie: część praktyczna niezależna od typu szkoły.
Planowane zmiany w Ustawie o systemie oświaty
Rada Ministrów (25 listopada 2014 r.) przyjęła przygotowany przez MEN projekt nowelizacji ustawy o systemie oświaty stanowiący wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24 września 2013 r. (sygn. akt K 35/12) (Dz. U. z 2013 r. poz. 1191). Trybunał stwierdził, że zagadnienia związane z konstytucyjnym prawem do nauki powinny być określone bezpośrednio w ustawie a kwestie, które mają być regulowane w rozporządzeniu, wymagają szczegółowych wytycznych dotyczących ich treści. Dotyczy to szczególnie rozporządzenia w sprawie oceniania.
W projekcie nowelizacji ustawy o systemie oświaty wprowadzono przepisy dotyczące:
- ogólnych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, w tym upoważnień dla ministra ds. oświaty i wychowania oraz ministra kultury i ochrony dziedzictwa narodowego do uregulowania w rozporządzeniach szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów odpowiednio w szkołach publicznych oraz w publicznych szkołach i placówkach artystycznych (dodano rozdział 3a);
- ogólnych warunków przeprowadzania egzaminów zewnętrznych: sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego oraz egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie. Minister ds. oświaty i wychowania ureguluje w rozporządzeniach: szczegółowe warunki i sposób przeprowadzania sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego oraz szczegółowe warunki i sposób przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje z zawodzie (dodano rozdział 3b).
W stosunku do obecnie obowiązującego stanu zmiany dotyczą m.in. określenia trybu, w jakim może nastąpić unieważnienie pracy egzaminacyjnej przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej (chodzi o sytuacje dotyczące przypadków stwierdzenia niesamodzielnej pracy zdających), oraz trybu, w jakim, na wniosek zdającego, może nastąpić weryfikacja sumy przyznanych punktów.
Przewidziano również możliwość przystępowania do egzaminu maturalnego z wybranych przedmiotów, z których egzamin jest przeprowadzany, dla absolwentów ponadpodstawowych szkół średnich, którzy uzyskali świadectwo dojrzałości po zdaniu egzaminu dojrzałości. Będzie to obowiązywać od roku szkolnego 2015/2016.
W projekcie nowelizacji uregulowano również inne kwestie dotyczące:
- zadań i struktury organizacyjnej instytucji odpowiedzialnych za przygotowanie i przeprowadzenie egzaminów zewnętrznych, tj. Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i okręgowych komisji egzaminacyjnych, zmiany te zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2016 r.;
- sprawowania i organizacji nadzoru pedagogicznego, w tym umocowania w ustawie wymagań wobec szkół i placówek pozwalających organom nadzoru pedagogicznego na badanie jakości pracy jednostek systemu oświaty, doprecyzowania trybu sprawowania nadzoru pedagogicznego (terminów realizacji wydanych zaleceń, obowiązku dyrektora szkoły informowania organu sprawującego nadzór i organu prowadzącego o sposobie realizacji zaleceń) oraz zobowiązania organu prowadzącego szkołę i rady pedagogicznej do analizy wyników nadzoru pedagogicznego i ustalania sposobu ich wykorzystania;
- funkcjonowania szkół prowadzących kształcenie zawodowe, m.in. w zakresie postępowania rekrutacyjnego czy prowadzenia kwalifikacyjnych kursów zawodowych;
- doprecyzowania zadań organu prowadzącego szkołę w zakresie zapewnienia szkole, w ramach dotychczas świadczonej obsługi administracyjnej, również obsługi prawnej;
- uznawania świadectw szkolnych wydanych za granicą. Nowe przepisy spowodują m.in. skrócenie czasu postępowania niezbędnego w sprawie uznania wykształcenia uzyskanego za granicą. Katalog świadectw uznawanych w Polsce z mocy prawa, czyli bez konieczności przeprowadzania postępowania administracyjnego przez kuratorów oświaty, zostanie poszerzony o świadectwa maturalne wydane w państwach UE, EOG lub OECD.
Andrzej Pery , 29 grudnia 2014
Zobacz też:
Analiza zmian legislacyjnych Ministra Edukacji Narodowej w obecnej kadencji Rządu (marzec 2007)
Projekt nowelizacji ustawy o systemie oświaty (listopad 2014)
